سومین کنفرانس ملی حفاظت از ماهیان ایران در دانشکده منابع طبیعی دانشگاه لرستان برگزار شد

با حضور دکتر علی نظری، رئیس دانشگاه لرستان و رئیس انجمن علمی ماهی‌شناسی ایران (دکتر ایگدری)، اساتید، محققان، پژوهشگران و دانشجویان، سومین کنفرانس ملی حفاظت از ماهیان ایران با تأکید بر ماهیان حوزه آبریز تیگره در دانشکده منابع طبیعی دانشگاه لرستان برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه لرستان، در این کنفراس ملی که روز شنبه، 25 آذرماه سال جاری برگزار شد دکتر علی نظری، رئیس دانشگاه لرستان در سخنانی، ضمن تسلیت فرارسیدن سالروز شهادت حضرت فاطمه زهرا (س)، گفت: «سپاسگزار دانشکده های کشاورزی و منابع طبیعی به ویژه دانشکده منابع طبیعی برای برگزاری این همایش های گران سنگ هستم و این نویدبخش یک تحول خوب است».

دکتر نظری تشریح کرد: «این تحولات در دانشگاه لرستان وجود دارد و ممنون رؤسای محترم دانشکده ها و همه همکاران دانشگاه لرستان هستم؛ طبیعتاً حضور دانشجویان عزیز پرشور و شعور نویدبخش یک تحول است».

وی تشریح کرد: «همین مطلب را خدمت دانشجویان که امانت های الهی هستند عرض کنم که یکی مأموریت های دانشگاه لرستان بحث شیلات است؛ دانشگاه لرستان دو مأموریت مهم برایش تعریف شده است: یکی بحث شیلات است و یکی بحث گیاهان دارویی است؛ گیاهان دارویی مربوط به دانشکده کشاورزی و شیلات هم مربوط به دانشکده منابع طبیعی دانشگاه لرستان است؛ این خودش در واقع نشانگر آن است که ما باید بیشتر نسبت به مسئله شیلات توجه کنیم؛ مسائل تخصصی شیلات را حتماً همکاران متخصص بنده در کارگاه های تخصصی همایش توضیح خواهند داد؛ لکن آن نکته که مهم است نهایتاً ما باید به این فکر باشیم در کنار مسائل نظری که سالهاست با عدد و رقم مطرح میشود درباره شیلات و ... ما باید به هرحال به صورت عملیاتی به این فکر باشیم که خود دانشگاه لرستان در این زمینه چه کار کرده است؟».

رئیس دانشگاه لرستان ادامه داد: «به نظر من اقتصادی کردن مسئله شیلات در دانشگاه کار سختی نمی تواند باشد؛ فقط یک همت می خواهد که بیایید وسط؛ من در سفری که به دانشگاه کربلا داشتیم آنجا یک حوضچه مصنوعی در ابعاد متوسط به من نشان دادند که مختص پرورش ماهی بود؛ خیلی راحت آنجا گزارش اقتصادی دادند که یکی از منابع درآمد اختصاصی دانشگاه کربلا همین حوضچه ای بود که برای پرورش ماهی ایجاد شده بود؛ خیلی هم موضوع پیچیده و عجیب و غریبی هم نیست؛ ما در همین دانشگاه لرستان در قسمت کمالوند می توانیم یک جایگاه پرورش ماهی ایجاد کنیم؛ فقط یک همت می خواهد؛ ساختارها و تپه ها و شیارهایی که وجود دارند با کمترین هزینه قابلیت تبدیل شدن به پرورش ماهی و تبدیل به مسئله اقتصادی درآمدزا برای دانشگاه کرد».

دکتر علی نظری اظهار داشت: «خواهشم این است از گفتن در بیاییم و به سوی عملیاتی کردن برویم؛ کار را هم به انجمن های علمی واگذار کنید؛ کار را به دانشجویان واگذار کنید؛ شور جوانی دانشجویان به کمک آن ها خواهد آمد تا کار به درستی انجام شود».

دکتر نظری افزود: «نکته بعدی این است که می توانیم ارتباط با برخی کشورها و برخی دانشگاه ها که زمینه اش آماده است را برقرار کنیم که این نوع ارتباط داده و ستانده خواهد داشت؛ به همین نکته تأکید می کنم بیاییم به طرف مسائل اقتصادی حرکت کنیم که در کنار مسائل تحقیقاتی است؛ هم دانشگاه را منتفع کنیم و هم به جامعه کمک کنیم؛ برای مثال آیا برای کسانی که در فعالیت ماهی فعالیت می کنند کارگاه های آموزشی در همین دانشکده برگزار کرده ایم؟ کارگاه ها هم نباید مجانی باشند؛ دانش را نباید مجانی در اختیار دیگران قرار داد زیرا ارزش دانش کاهش می یابد؛ کارگاه ها را به صورت اقتصادی و روش مند برگزار کنید».

وی خطاب به دانشجویان گفت: «ماهی در قرآن کریم هم به عنوان مسئله اقتصادی به آن اشاره شده است و هم نگاه معرفتی به مسئله ماهی وجود دارد؛ آیات 60 تا 82 قرآن کریم را مطالعه کنید؛ ماهی یک رمز است برای حیات؛ برای یافتن؛ این ماهی که ما صرفاً به عنوان طعام نگاه می کنیم لکن همان ماهی یک نشان است برای رسیدن به مقصود؛ یک نشان است برای حیات؛ یک نشان است برای سرزندگی؛ یک نشان است برای معرفت؛ بنابراین استادان و دانشجویانی که روی مسئله ماهی یا سایر موجودات کار می کنیم در کنار این نگاه مادی زیست شناسانه حتماً و حتماً باید نگاه معرفتی هم وجود داشته باشد؛ این ها جلوه ای از حضرت حق هستند و حتماً این نگاه یک نگاه خوب است».

رئیس دانشگاه لرستان افزود: «اگر دانشجویی تا هفته آینده آیات 60 تا 82 سوره مبارکه کهف که مسئله ماهی در آن وجود دارد را حفظ کند پیش من یک جایزه شخصی خواهد داشت».

شیلات اقیانوسی از فرصت‌هاست

رئیس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه لرستان و رئیس سومین کنفرانس ملی حفاظت از ماهیان ایران در این کنفرانس ملی در سخنانی گفت: «ابتدا لازم می دانم از جناب آقای دکتر علی نظری، رئیس محترم دانشگاه لرستان سپاسگزاری کنم به این خاطر که همیشه از برنامه‌های دانشکده منابع طبیعی دانشگاه لرستان حمایت کرده است».

دکتر حقی زاده: «اگر بخواهم در تناسب با تخصصی که داریم سخن بگویم باید گفت در استان لرستان حدود 130 رودخانه دائمی و فصلی داریم؛ حدوداً 2500 کیلومتر رودخانه داریم؛ سراب‌های زیادی و چشمه‌های زیاد داریم؛ این یک ظرفیت خیلی زیاد است؛ من جایی مطالعه کرده‌ایم شیلات دریایی از فرصت‌هاست اما به نظر بنده اقیانوسی از فرصت‌هاست و وقتی که به مأموریت وزارت علوم نگاه می‌کنیم اهمیت رشته شیلات را بیشتر درمی‌یابیم».

وی اظهار داشت: «ما الان در تجمیع رشته‌ها تنها رشته‌ای که تجمیع نمی‌شود همین رشته شیلات است؛ در استان لرستان واقعیت این است سالانه 30 هزار تن تولید ماهی داریم؛ 700 تا مزرعه پرورش ماهی داریم؛ اما به نظر من باتوجه به ارزش اقتصادی آب فقط تولید ماهی کافی نیست؛ در کنار این تولید ماهی باید ما به فرآوری‌های ناشی از خود ماهی هم پپردازیم؛ بحث غذایی جداست و بحث‌های دارویی و پزشکی آبزیان هم اهمیت دارد. برخی داروهایی که غیرشیمیایی هستند این‌ها از آبزیان تولید شده‌اند؛ نکته بنده این است که ما در استان لرستان باید یک سری مراکز رشد و پژوهشکده‌های مرتبط با رشته شیلات را داشته باشیم که فقط به میزان تولید نپردازیم؛ یعنی الان در استان در بخش آبزی فقط به ماهیان توجه شده است؛ در بحث فرآوری‌ها نیز فرآوری‌هایی که داریم بیشتر خام‌فروشی اتفاق افتاده است؛ خب این می‌طلبد در کنار پرورش ماهی ما یک سری از مراکز شد را داشته باشیم؛ فرآوری‌ها را داشته باشیم و صنایع مرتبط که دوستان دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان به دنبال ایجاد رشته مهندسی صنایع غذایی هستند که این می‌تواند موضوع را پوشش بدهد؛ چونکه واقعیت آن است که از این ظرفیت باید نهایت استفاده بشود».

رئیس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه لرستان ادامه داد: «نکته بعدی اینکه ما در بحث گردشگری در استان لرستان به بحث آبزیان، زیاد توجه نکردیم؛ همین منابع آبی که عرض کردم خدمت شما سرشار از فرصت‌های گردشگری است؛ اگر به کشورهای جنوب شرق آسیا مراجعه بفرمایید حتی برای دادن غذا به ماهی از جهانگرد و توریست، پول دریافت می‌کنند و نکته بعدی اینکه من آرزویم این بود که این جلسه در دریاچه زیبای کیو خرم‌آباد برگزار شود؛ تقاضایم این است مهمانان این کنفرانس حتماً به دریاچه کیو برده شوند؛ دریاچه کیو یک آکواریوم طبیعی است و بعد بحث ماهیان زینتی که باز در استان لرستان از آن مغفول هستیم».

دکتر علی حقی‌زاده بیان کرد: «دانشکده منابع طبیعی دانشگاه لرستان با داشتن گروه شیلات که ما الان در بحث هفته پژوهش، سه چهار طرح مطرحی که در دانشگاه بود از همین دانشکده و گروه شیلات بود که جای تبریک دارد؛ این پتانسیل وجود دارد دانشجویانی که در این رشته مشغول تحصیل می‌کنند امیدوار باشند».

تولید ماهی همراه با حفاظت از محیط زیست

دبیر علمی سومین کنفرانس ملی حفاظت از ماهیان ایران در سخنانی، ضمن تسلیت ایام فاطمیه (س) گفت: «یادی کنیم از دو نفر از بزرگان ماهی‌شناسی و صنعت شیلات ایران که یکی‌شان سالگرد وفاتش است؛ آقای دکتر امین کیوان که پدر علم نوین شیلات ایران محسوب می‌شوند؛ همچنین اخیراً یکی از بزرگان شیلات را به اسم آقای دکتر قباد آذری‌تاکامی که بنیان‌گذار کارشناسی رشته شیلات در ایران بودند».

دکتر منوچهر نصری اظهار داشت: «این کنفرانس کنفرانس حفاظت از ماهیان ایران با تأکید بر حوزه تیگره است؛ این کنفراس به ابتکار انجمن علمی ماهی‌شناسی ایران به‌صورت سالانه براساس تقویم سالانه طراحی شده است؛ دوره اول در دانشگاه تهران، دوره دوم در دانشگاه گیلان و سومین دوره در دانشگاه لرستان برگزار شده است؛ انجمن ماهی‌شناسی ایران یکی از فعال‌ترین انجمن‌های علمی ایران است؛ همگی از بزرگان و پیشکسوتان ماهی‌شناسی ایران هستند؛ خوشبختانه این قشری که اخیراً در بحث ماهی‌شناسی فعال شدند توانستند ایران را از جایگاه ماهی‌شناسی در یک رتبه خوب در جهان قرار بدهند؛ علم شیلات بر تولید ماهیان تأکید کرد؛ ما امروز ما کنفرانسی که برگزار می‌کنیم بر حفاظت از ماهیان تأکید دارد؛ همان طور که می‌دانید تولید یک ماهی یک فعالیت اقتصادی و البته ارزشمند است و به خوبی از ظرفیت‌های کشور استفاده می‌شود؛ اما اگر جنبه‌های زیست‌محیطی این مسئله رعایت نشود کار مطالعاتی روی این موضوع انجام نشود چه بسا ممکن است صدمات جبران‌ناپذیری را به جمعیت زیستمندان کشور وارد کند؛ همانطور که ما گنجینه‌هایی از معادن زیرزمینی داریم و به آن‌ها می‌بالیم و در اقتصاد کشور نقش دارد گنجینه‌های زیست‌شناسی یا اصطلاحاً ذخایز ژنتیکی جزو دارایی‌های ارزشمند هر کشور محسوب می‌شود؛ این کنفرانس با تأکید بر حفاظت از این بخش از دارایی‌های کشور طراحی شده است؛ تیرگه یک اصطلاح هخامنشی است برای نامگذاری رودخانه‌ای که ما امروز به نام دجله می‌شناسیم؛ دجله در واقع عربی‌شده کلمه تیگره است؛ این حوزه حدود 12 استان از کشور ایران را به‌صورت کلی یا جزیی دربرگرفته است و حداقل پنج کشور همسایه ایران در این حوزه قرار گرفته‌اند».

دبیر علمی سومین کنفرانس حفاظت از ماهیان ایران ادامه داد:‌ «آبهای داخلی ایران حدود 300 گونه ماهی دارد که از بین این‌ها حدود 29 گونه‌اش غیربومی هستند؛ البته مطالعات ممکن است هر روز نتایج جدیدتری اعلام بکنند؛ از این میان 100 گونه ماهیان بومی ایران هستند نزدیک به 35 درصد؛ اینجاست که یک زنگ خطر به گوش می‌رسد؛ تعداد 29 گونه غیربومی که به واسطه صنعت آبزی‌پروری و صنعت ماهیان زینتی وارد آب‌ها داخلی ایران شده است؛ حدود 20 گونه از ماهیان ایران در معرض تهدید گزارش شده‌اند؛ استان لرستان از نظر ماهیان جایگاه ویژه‌ای دارد؛ سه تا از ماهیان خاص و اندمیک اختصاصی ایران در این استان هستند؛ این‌ها سه گونه از ماهیان کور غارزی هستند؛ استان لرستان جزیی از حوزه‌ای است که ما به عنوان پل زیستی می‌شناسیم؛ بنابراین جایگاه خاص استان لرستان در این منطقه دارای اهمیت است».

دکتر نصری افزود: «جا دارد در این راه از ریاست محترم دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان و ریاست محترم دانشکده منابع طبیعی دانشگاه لرستان تشکر می‌کنیم؛ انجام پژوهش ها باعث شد به تازگی اسم دانشگاه لرستان در هفته پژوهش به عنوان یکی از چهار دانشگاه برتر کشور معرفی بشود؛ این را به همه تبریک می‌گویم؛ ما برای اولین بار در 20 مهرماه امسال قرار شد این کنفرانس را برگزار کنیم؛ بلافاصله کمیته اجرایی با همکاری آقای دکتر حقی‌زاده ریاست محترم دانشکده منابع طبیعی دانشگاه لرستان بنیان گذاری شد؛ این کنفرانس دارای رتبه ISC و ارزش علمی مطلوبی است؛ امیدواریم روز پرمحتوا و ارزشمند را برای شما برنامه‌ریزی و اجرا کنیم؛ کنفرانس به صورت آنلاین هم در شبکه‌های اجتماعی پخش شده است».

انجمن‌های علمی بال علمی کشور هستند

دکتر سهیل ایگدری، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و رئیس انجمن علمی ماهی‌شناسی ایران در این کنفرانس در سخنانی گفت: «از مسئولان محترم دانشگاه لرستان تشکر می‌کنم به خاطر اینکه این فرصت را در اختیار انجمن قرار دادند تا بتوانیم یکی از اهداف انجمن را پیاده‌سازی کنیم».

دکتر ایگدری تشریح کرد: «انجمن ماهی‌شناشی ایران بخشی از بال علمی کشور است و اصولاً انجمن‌های علمی بال علمی کشور هستند؛ قسمتی از وظایف حاکمیت را این انجمن‌ها انجام می‌دهد و به حاکمیت کمک می‌کنند؛ زمانی کشور می‌تواند توسعه پیدا کند که اهداف تک‌تک افراد جامعه با اهداف حاکمیت در یک راستا قرار بگیرد و این قرار گرفتن در یک راستا، یکی از مشوق‌هایی است که در دوره‌های دولت اجازه داد انجمن‌های علمی و بال‌های علمی این جامعه شکل بگیرند و حدود 400 انجمن در زمینه‌های مختلف توسعه پیدا کنند؛ با تجمعی از افرادی که علاقه‌مند هستند در زمینه خاص فعالیت کنند که در کشور دارای اهمیت خاص است؛ از نیازهای توسعه کشور است که یکسری افراد با همدیگر در قالب یک انجمن علمی جمع می‌شوند و در راستای توسعه کشور فعالیت‌های خودشان را انجام بدهند؛ انجمن ماهی‌شناسی ایران در سال 1390 با هدف پیشبرد و توسعه علمی اعضای خودش، تشکیل شدند و افراد بزرگی که از پیشگامان علم ماهی‌شناسی کشور بودند قدم جلو گذاشتند؛ دکترکیوانی، دکتر اسماعیلی، دکتر عبدلی و دکتر امیری و برخی از افراد دیگر از پیشگامان این موضوع بودند؛ این انجمن در این راستا فعالیت‌های خودش را شروع کرد و ما برای نشان‌دادن فعالیت علمی این افراد تعداد 10 کنفرانس علمی، ملی و بین‌المللی برگزار کردیم؛ کنفرانس‌های سالانه را برگزار کردیم؛ این سومین کنفرانس ملی به میزبانی دانشگاه لرستان است؛ نشست‌های علمی متعدد را برگزار کرده‌ایم به عنوان یکی از اهداف ما و انتشارات علمی متعددی داشتیم؛ ما از همان اول نگاه بین‌المللی به انجمن دادیم؛ دو تا مجله ISI و اسکوپوس و ISC را به زبان انگلیسی در مجموعه انجمن راه‌اندازی کردیم و الان این دو تا از مجلات وزین کشور هر سال جزو 20 مجله برتر هستند و وزارت علوم آنرا تشویق کرده است؛ به هرحال به عنوان یکی از وظایف انجمن ما نظرات خودمان را دربار مسائل مختلف کشور هر سال ارائه می‌دهیم؛ ما دیدگاه‌هایمان را با مسئولان کشور و خبرگزاری‌ها در میان می‌گذاریم زیرا عضوی از این کشور هستیم و ما هم دغدغه توسعه کشور را داریم؛ ولی این توسعه باید همراه با حفاظت از ماهیان بوم‌زاد باشد؛ توسعه نباید باعث از بین رفتن رودخانه‌های ما و آبزیان ما بشود؛ ما انسان‌ها بی‌نهایت توسعه پیدا می‌کنیم؛ وقتی جمعیت کره زمین از پنج و نیم میلیارد عبور کرده است به این معنی است که انسان برد اکولوژیکی را عبور کرده است؛ ما به عنوان انجمن بخشی از جامعه علمی کشور بال علمی جامعه هستیم تا بتوانیم توسعه آبزی‌پروری را همراه با نیازهای زیستی تأمین کنیم».

گفتنی است در حاشیه این کنفرانس، تفاهم‌نامه همکاری دوجانبه تحقیقاتی و پژوهشی کاربردی بین رئیس دانشگاه لرستان (دکتر علی نظری) و مدیرکل شیلات استان لرستان (دکتر کیارش بیرانوند) امضا و مبادله شد.

سایر سخنرانان نیز هر کدام دیدگاه‌های خود را درباره موضوع کنفرانس بیان کردند و نشست پرسش و پاسخ اعضای هیئت علمی و دانشجویان با مهمانان کنفرانس برگزار شد.